مسجد آقا بزرگ

مسجد آقا بزرگ کاشان تنها مسجد 5 طبقه جهان و باشکوه ترین مساجد دوره قاجار می باشد. این مسجد تاریخی با سرمایه گذاری حاج محمدتقی خانبان جهت برگزاری نماز جماعت و مجالس درس و بحث بنا شده است. این مجموعه متشکل از دو بخش مسجد و مدرسه است و به دلیل کمبود فضا در چندین طبقه ساخته شده است. مقرنس کاری و گچ بری های زیبا، نقاشی و کاشی کاری چشم انداز ویژه ای به مسجد بخشیده است. گنبد خانه بر روی ۸ ستون بزرگ بنا شده به همین سبب هوای خنک و مطبوعی در تمام روزهای سال دارد.

عناصر معماری بی نظیری که در ساخت مسجد آقا بزرگ به کار رفته است شامل طرح گودال باغچه : بنا یک طبقه درون زمین فرو رفته و به این ترتیب، دسترسی به آب قنات آسانتر شده و استحکام بنا در برابر زلزله افزایش می یابد. حیاط برف انداز: قسمتی در پشت گنبدخانه که برای تخلیه برف های گنبد ساخته شده اند.  بادگیر: برای مقابله با گرمای شدید کویر در فصل تابستان، کاربرد دارد. اصول چهارگانه ی معماری اسلامی: کاربرد رسمی بندی، گره سازی، یزدی بندی و مقرنس در ساخت بنا.

اکنون با برخی از بخش های مختلف مسجد تاریخی کاشان آشنا می شویم. پیر نشین: سکوهایی در اولین قسمت بنا، که به منظور استراحت میانسالان و رهگذران درست شده اند. ورودی و سردر: در بالای در کتیبه‌ای قرار دارد و در ورودی اصلی با کنده کاری، گره چینی و گل میخ تزئین شده است. مهتابی یا زمستانه نشین: مهتابی محوطه‌ای باز در اولین بخش ورودی مسجد است و در زمستان استفاده می‌ شود. نور طبقه پایینی توسط سنگ های مرمری که در وسط زمستانه نشین به کار رفته اند  تامین می‌ شود. هشتی:  فضای مسقف که پس از ورودی مسجد قرار گرفته و در دو سمت آن اتاق خادم قرار دارد. صحن مرکزی: از دو قسمت حیاط گودال باغچه و حیاط همکف تشکیل شده است. حیاط گودال باغچه، حیاط طبقه پایینی است و به مدرسه اختصاص دارد. حیاط همکف یا حیاط طبقه بالایی که پله هایی برای رفت و آمد به طبقه پایین در اطراف آن وجود دارد.