آرامگاه عطار نیشابوری

آرامگاه عطار نیشابوری، اثری تاریخی در دوره تیموری، با دستور امیر علیشیر نوایی بر سنگ قبر این شاعر و عارف بزرگ ایجاد شد. مکان آرامگاه در منطقه گردشگری بلوار شادیاخ نیشابور جای گرفته و در همین محوطه، آرامگاه کمال الملک نیز قرار دارد. عطار، که نام کامل او فریدالدین ابوحامد است، در قرن ششم هجری قمری می‌زیسته و در روستای کدکن نیشابور به دنیا آمده است. او به دلیل شغل خانوادگی، به عطاری و طبابت پرداخت و در این میان، شعر و عرفان را به سبک ویژه خود مطرح ساخت. آرامگاه عطار نیشابوری، مکانی است که نه تنها به دلیل محل خاک‌سپاری یکی از بزرگ‌ترین شاعران و عارفان ایرانی اهمیت دارد، بلکه به دلیل تاریخچه و معماری منحصر به فرد آن نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در دوره تیموری، این مقبره با فرمان امیر علیشیر نوایی ساخته شد. هرچند در زمان قاجاریه، تلاش برای تغییر و بازسازی آن وجود داشت اما نتوانست انجام شود. با ورود به دوران پهلوی، ساختار آرامگاه تغییرات جدیدی کرد و به شکل فعلی‌اش دست یافت. این آرامگاه نه تنها یادآور عظمت و شخصیت عطار است، بلکه نمایانگر تاریخچه معماری و فرهنگ ایرانی در طی قرون مختلف نیز می‌باشد. آرامگاه عطار نیشابوری که در گذشته فرسوده بود، پس از تصمیم انجمن آثار ملی در سال ۱۳۱۴ با کاشی‌کاری و مرمت‌هایی به زیبایی و جلال جدیدی دست یافت. همچنین، در نزدیکی آرامگاه عطار، بنای زیبایی به عنوان آرامگاه کمال‌الملک، نقاش بزرگ ایرانی، ساخته شده است. طراحی این بنا توسط هوشنگ سیحون انجام شده و بطوری طراحی شده است که با آرامگاه عطار هماهنگی دارد. این دو بنا، نمایانگر دو ابعاد مختلف فرهنگ و هنر ایرانی در دو دوره زمانی متفاوت هستند.

آرامگاه عطار نیشابوری، یکی از آثار تاریخی و هنری نیشابور است که با هنرمندی خاص در طراحی آن به دنیای هنر ایران افزوده شده است. با توجه به هشت ضلعی بودن و گنبد پیازی‌شکل، می‌توان گفت که تأثیرات معماری سنتی ایرانی در طراحی آن دیده می‌شود. کاشی‌های رنگی و نقوش کنده کاری بر روی آن، زیبایی‌اش را چند برابر کرده است. همچنین استفاده از موزاییک فیانس در آرامگاه کمال‌الملک، وابستگی به معماری کاشان و مهارت‌های هنری این منطقه را نشان می‌دهد. هماهنگی طراحی میان این دو مقبره نشان‌دهنده‌ی توجه به جامعه‌شناختی و فرهنگی آن دوران است. سنگ قبر سیاه عطار نیشابوری نیز با محتوای حکاکی شده با رنگ طلا، جلوه‌ی ویژه‌ای به این مکان می‌دهد.