اورامانات
اورامانات روستای زیبایی است که در دل کوه و طبیعت واقع شده و به دلیل داشتن معماری پلکانی به روستای هزار ماسوله کردستان معروف است، در واقع خانه‌ها در روستاهای منطقه با توجه به شیب تند دامنه‌های صخره‌ای، دارای نمای شبیه هرم هستند و حیاط یک ساختمان پشت بام ساختمان پایینی می باشد، این خانه ها توسط پنجره های آبی، سقف‌های چوبی و گل و گلدان‌ها مزین شده اند. این روستا در بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان کردستان قرار دارد و از غرب به عراق، از شمال به کردستان و از جنوب به جوانرود می رسد، جاده‌ای به طول ۷۵ کیلومتر نیز آن را به مریوان متصل می کند، این منطقه بخشی است که در فاصله حدودی ۱۵ کیلومتری عراق واقع شده است. اورامانات را اورامان تخت یا هورامان تخت یا هه ورامان هم می نامند، در ساخت خانه های اورامانات، سنگ و بصورت خشکه چین به کار رفته یعنی از هیچ ملاتی استفاده نشده است.
این منطقه سکونتگاهی است که بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت داشته و خانه هایی سالم از ۹۰۰ سال پیش تاکنون در آن به چشم می خورد، همچنین مطابق گزارش های باستان شناسی موجود قدمت آثار باستانی و تاریخی کشف شده در این روستا مانند ابزارهای سنگی نخستین انسان های غار نشین و حتی استخوان های به جای مانده از حیوانات شکار شده، بقایایی از اجاق های برپا شده درون غارها، بین ۴۰ هزار تا ۱۲ هزار سال پیش بر آورد شده است. مراسم پیرشالیار در اورمانات از جشن های دیدنی این روستا است که به صورت سالانه در بهار و تابستان برگزار می شود و از چهارشنبه شروع شده و تا سه روز هم ادامه دارد، ذر این مراسم مردم لباس‌های کردی خاصی می‌پوشند و موسیقی عرفانی پخش می‌کنند، با همکاری هم آش می‌پزند و به دید و بازدید یکدیگر می‌روند.
بناهایی که در سفر به روستای اورامانات می توانید بازدید کنید، عبارتند از آرامگاه پیر شالیار که بنایی سنگی با گنبدی فیروزه ای دارد و در نزدیکی‌های روستا در مسیری موسوم به بلبه رهه ورامان قرار گرفته است، جاذبه‌ی بعدی مسجد چهار طبقه ی قدیمی با چهار گلدسته در روستا است که از انواع مساجد شبستانی است و گنبدی ندارد، همچنین با وجود بازسازی، اصالت خود را حفظ کرده و بنایی بی نظیر دارد. از طرفی رودخانه‌های سیروان و لیله در نزدیکی روستا جریان دارند و کوه‌های مرتفع و درختان بلوط، میل، شرو، پسته وحشی، گردو، توت، زالزالک، گلابی و انجیر، انار جزو دیدنی‌های دیگر این منطقه هستند، فصل بهار و به ویژه اردیبهشت ماه نیز بهترین فصل سفر به این منطقه است.
