برج گنبد کاووس
برج گنبد کاووس که با نام برج گنبد قابوس و میل گنبد نیز شناخته می شود، با ارتفاع 72 متر بلند ترین برج آجری جهان است و در استان گلستان قرار دارد. این سازه به زمان پادشاهی کاووس بن وشمگیر دوره حکومت آل زیار باز میگردد. در گذشته از میل ها برای روشن کردن منطقه و یا ارسال پیام توسط برپا کردن آتش در بالای آن ، استفاده می شده تا در شب‌های تاریک یا روزهای مه گرفته، مقصد قابل تشخیص دادن باشد.
در مورد این که هدف اولیه ساخت بنا چه بوده نیز، عقاید گوناگونی وجود دارد به طوری که بعضی از تاریخ نگاران نجوم ایران می پندارند که این بنا به عنوان رصدخانه ساخته شده همچنین می توان بیان کرد به احتمال زیاد به عنوان مکانی برای آرامگاه بانی آن قابوس ابن وشمگیر بوده که البته کالبد قابوس بن وشمگیر هیچوقت در طی جست و جو های متعدد پیدا نشده است. از مهمترین عناصر دیدنی این مکان می توان به کتیبه های تاریخی، انعکاس صدا در فضای داخلی برج و معماری باشکوه آن اشاره کرد.
ساختمان میل گنبد کاووس، سه بخش اصلی دارد که عبارتند از؛ پی، بدنه و گنبد .پایه‌ی میل گنبد، بنایی است با ارتفاع ۱۵ متر و داخل آن به شکل سرداب طراحی شده است.این پایه در میان یک تپه‌ی خاکی قرار دارد و تنها دو متر از ارتفاع آن خارج از سطح این تپه می باشد.ارتفاع میل با احتساب ارتفاع پایه‌اش در حدود ۷۰ متر است که ۱۸ متر از این ارتفاع به سرپوش میل که به شکل گنبدی مخروطی ساخته شده ،اختصاص دارد. این گنبد دارای دو پوسته است؛ گنبد درونی مانند گنبدهای خاکی به شکل نیم تخم‌مرغی و با آجر معمولی و پوسته‌ی بیرونی با آجرهای ویژه‌ی کفشکی (پخته شده‌ی قرمزرنگ دنباله‌دار) ساخته شده است. درب ورودی برج گنبد کاووس در ضلع جنوبی آن قرار دارد.
سردر این درب، طاق نیم گردی است که توسط مقرنس‌کاری مزین شده است. از نظر مرحوم پیرنیا معماری این بنا در مرز بین شیوه‌ی معماری خراسانی و رازی قرار داشته و در واقع، مربوط به اوایل دوره‌ی شیوه‌ی معماری رازی است.استفاده از آجر با بهترین كیفیت برای ساخت میل از بارزترین ویژگی‌های شیوه‌ی معماری رازی محسوب می شود. فضای اطراف بنای برج قابوس به عنوان باغ ملی (پارک قابوس)،در نظر گرفته شده است.همچنین در طی عملیات زیباسازی و چمن‌کاری تپه‌ی مصنوعی، درخت‌کاری و سنگ‌فرش محوطه زیبایی مکان چندین برابر شده و همه ساله به خصوص ایام عید نوروز رکور دار جذب گردشگر می باشد.
