تپه حصار

تپه حصار، محوطه‌ای باستانی در استان سمنان و در جنوب شهر دامغان در روستای حیدرآباد قرار دارد که قدمت این تپه به 4200 سال قبل از میلاد می رسد. حدود ۱۹۰۰ سال پیش از میلاد را می توان پایان فرهنگ حصار به بحساب آورد.  تپه حصار دامغان سه دوره اصلی فرهنگی از اواخر نوسنگی تا پایان عصر مفرغ را پشت سر گذاشته است که همین موضوع این تپه را به مکانی مهم برای باستان شناسان تبدیل نموده است. محوطه تاریخی تپه حصار 160 هکتار است که با هجوم اقوام بیگانه از سمت شرق نابود شده است. این مجموعه تاریخی اولین بار توسط اریک اشمیت از دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۱۳۱۲ مورد کاوش قرار گرفته است.

از آثار به دست آمده از این منطقه می توان به سفال نخودی اشاره کرد که از اولین سفال ها در فلات ایران می باشد، این سفال ها معمولا با طرح های هندسی و نقوش حیوانی تزیین می شدند؛ همینطور از این منطقه ریتون (سفال با اشکال حیوانی)، فلزینه ها که شامل ابزار جنگیی، دست بند و سنجاق و همچنین مهر، پیکرهای سفالی و ابزار های کشاورزی از سنگ و فلز و کوره و ابزار ریخته گری برشمرد. از دیگر یافته های این منطقه اسکلت مادری است که در حین زایمان کودک خود، فوت کرده است. در این عصر خانه ها اکثرا چهار گوش ساخته می شدند و یک اتاق مرکزی به عنوان آشپزخانه یا اتاق نشیمن داشتند، برای تمامی بناهای موجود در این منطقه از خشت پخته استفاده شده است.

در دوره ساسانی ساختمانی بزرگی دارای گچ بری های زیبا در فاصله‌ی حدود 200 متری تپه حصار بنا شده است. بخش زیادی از اشیا و یافته‌های محوطه تپه حصار اکنون در موزه گرمابه پهنه، واقع در بازار قدیم سمنان قرار دارند؛ در این موزه نمایشگاهی دائمی از آثار به‌ دست‌ آمده از حصار و سایر مکان‌های این استان در معرض نمایش قرار داده شده است. لازم به ذکر است که بسیاری از اشیای این محوطه تاریخی به غارت رفته‌اند و در موزه‌های جهان از جمله موزه لندن قرار دارند. اگر قصد بازدید از این تپه باستانی را دارید؛ بهترین زمان روزهای آفتابی فصل بهار می باشند.