روستای قلعه بالا

روستای قلعه بالا در 140 کیلومتری جنوب شهرستان شاهرود در استان سمنان و در نزدیکی پارک ملی خارتوران قرار دارد و مانند نگینی است که در دل کویر می‌درخشد. به دلیل قرارگیری روستای قلعه بالا در ارتفاعات و اشراف آن بر دشت بیارجمند و خلق چشم‌اندازی بی‌نظیر به آن لقب نگین سبز توران را داده‌اند. در شمال‌ شرقی روستا تپه‌های ماسه‌ای و در جنوب‌ غربی آن زمین‌های نمکی قرار دارند که شرایط مناسبی را برای رشد گیاهان متنوع فراهم می‌کند. تاریخچه این روستا مربوط به قرن چهارم هجری قمری است و در کتاب محمد بن احمد شمس‌الدین المقدسی جغرافی‌دان قرن چهارم نام این روستا دیده می‌شود.

مقدسی در کتاب خود گفته است که روستا مملو از تاکستان‌ها، دژ، بارو و اراضی کشاورزی است و مردم روستا به دامپروری می‌پردازند و از محصولات خود مانند روغن، لبنیات و گوشت دام ها استفاده می‌کنند. خانه‌های این روستا به دلیل قرار گیری در بالای کوه به صورت پلکانی هستند و مانند روستای ماسوله سقف خانه‌های پایینی حیاط خانه‌های بالایی هستند،  همچنین در ساخت آن‌ها از مصالح بومی استفاده شده‌ است و بافت کرم رنگ خانه‌ها به علت استفاده از کاهگل در آن‌ها است. روستا قلعه بالا در نزدیکی پارک حفاظت شده خارتوران، مشهور به آفریقای ایران، دشت های دلبر و علی انگر (جزو پارک ملی حفاظت شده خارتوران) قرار دارد و این امر سبب شده که گردشگران بیشتری را به خود جذب کند.

دست سازه‌های مردم این روستا شامل قالی بافی، سوزن دوزی، تانه بافی (نوعی پارچه بافی مخصوص این روستا) وانواع لباس محلی است و جزء صنایع دستی این روستای قدیمی به حساب می‌آید. برای سوغات این منطقه نیز می توان به فلفل، تخمه آفتاب گردان، زیره سبز و کنجد اشاره کرد. به علت قرار گرفتن این روستا در منطقه کویری سفر به این منطقه در تابستان توصیه نمی شود و بهترین زمان سفر به این روستا اوایل بهار و پاییز و اواخر زمستان است. در روستا اقامتگاه‌های بومی زیادی برای مسافران و گردشگران وجود دارد.