روستای ماخونیک
روستای ماخونیک، واقع در شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی، با جمعیتی حدود ۷۳۹ نفری در منطقه‌ای نزدیک به مرز افغانستان قرار گرفته است. از جمله ویژگی‌های برجسته این روستا، دور بودن و انزوای آن نسبت به محیط اطراف است. این خصوصیت به حدی بوده که مسافران قرن ۱۹ میلادی که این منطقه را بازدید کرده‌اند، از عمق انزوای آن شگفت‌زده شده‌اند. تا چهل سال پیش، ماخونیک با جهان بیرونی ارتباط اندکی داشت و تنها در دهه‌های اخیر به برخی از خدمات و امکانات مدرن دست یافته است. این روستا به عنوان یکی از هفت روستای شگفت‌انگیز جهان شناخته می‌شود.
ساکنان این روستا اغلب دارای قدی کوتاه هستند که به ازدواج‌های فامیلی و رژیم غذایی نامناسب اجداد آن‌ها نسبت داده می‌شود. این ویژگی در معماری منازل آن‌ها نیز تاثیر گذاشته و خانه‌ها به شکلی مناسب برای افراد با قد کوتاه طراحی شده‌اند. عادات غذایی متفاوتی نیز در ماخونیک وجود دارد، مثلاً در گذشته اهالی روستا حتی چای هم نمی‌خوردند، که این رفتار غذایی نیز به تاریخچه و فرهنگ منحصر به فرد این روستا برمی‌گردد. وجود سنگ‌نگاره‌های باستانی در اطراف روستا نشان‌دهنده‌ی قدمت تاریخی این منطقه است. آثار تاریخی متعددی نیز در ماخونیک وجود دارد که می‌توان از بین آن‌ها می‌توان سنگ سیاه، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر و منزل سرگردونی را نام برد.
روستای ماخونیک با توجه به شرایط سخت آب و هوایی، معماری منحصر به فردی دارد. خانه‌ها در دامنه‌ی تپه‌ها و گودی‌های زمین ساخته شده‌اند تا حداکثر گرما را حفظ کنند. ورود به خانه‌ها از درهای کوتاه است و کف آن‌ها نیز کمی پایین‌تر از سطح زمین است. مصالح محلی مانند سنگ و خاک و استفاده از شاخه‌ها و برگ‌ها در ساختمان‌ها، این خانه‌ها را با محیط هماهنگ کرده و از سرما محافظت می‌کند. روستای ماخونیک به دلیل شرایط اقلیمی سخت و ارتباط محدود با مناطق اطراف، ساختار معماری خاص و متراکمی پیدا کرده است. اگر قصد سفر به این منطقه را دارید، بهتر است در فصول معتدل سفر کنید؛ زیرا زمستان‌ها در این روستا بسیار سرد و نامساعد است.
