قلعه زیویه

قلعه زیویه یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی ایران است که در روستای زیویه از توابع شهر سقز در استان کردستان قرار دارد. این قلعه برنوک کوه زیویه قرار دارد و باستان شناسان و مورخان کشور قدمت این تپه باستانی را به 700 سال پیش از میلاد مسیح و دوره حکومتی مادها و مانایی‌ها نسبت می‌دهند. قلعه زیویه 40 هکتار وسعت و 90 تا 110 متر ارتفاع دارد و دارای 3 طبقه است و دارای سالن‌ها، حیاط، اتاق‌های تو در تو، تالار ستون‌دار، انبار قلعه، ورودی اصلی و پلکان سنگی می‌باشد. ورودی این قلعه دارای 21 پله سنگی است و در قسمت شرقی قلعه قرار دارد.

دو دروازه دیگر هم در قسمت شمال و جنوب قلعه قرار گرفته که با کاشی‌های سنگی تزیین شده‌اند. طبقه اول این دژ به عنوان عبادتگاه مورد استفاده قرار می گرفته و هنوز بخشی از دیواهای آن باقی مانده است. به علت شیب زمین طبقه دوم روی سکوی مثلثی شکلی ساخته شده و متشکل از اتاق‌های تو در تو به رنگ کرم، آبی، آجری و سیاه می‌باشد. در این طبقه تیر و کمان و پیکان‌های مسی پیدا شده و به احتمال زیاد محل اسکان نیروهای نظامی و مهمات جنگی بوده است. انبار غله برای حفاظت در زمان جنگ و محاصره، در طبقه سوم یا حاکم نشین قرار دارد. این طبقه اتاق‌هایِ وسیع با در و پنجره‌های بزرگ، 12 سرستون سنگی و تعدادی ستون سنگی و چوبی دیگر دارد.

پِی بنا، پله‌ها و پایه ستون‎‌ها از جنس سنگ و دیوارها از خشت خام به ابعاد 14*46*46 و با رنگ‌های نخودی، قرمز و خاکستری ساخته شده‌اند. کف این بنا با آجر و در بعضی قسمت‌ها با کاشی فرش شده و سقف آن با تیرچوبی ساخته شده و دارای لوله‌کشی آب بوده که از چشمه‌های کوه مجاور تامین می‌‌شده است. مهم ترین آثاری که در این قلعه به دست آمده شامل سرعقاب زرین، گردنبندهای طلایی، قطعاتی از جنس عاج و یک تشت بزرگ مفرغی مزین به نقوش جنگجویان آشوری می‌باشد.