قلعه قمچقای

قلعه قمچقای یکی از بناهای تاریخی ارزشمند استان کردستان است که در 60 کیلومتری بیجار و 5 کیلومتری روستای تاریخی قمچقای و در منطقه حفاظت شده بیجار قرار دارد. این قلعه در بالای کوهی بلند با پرتگاه های مخوف جای گرفته و به دره شاهان مشرف است؛ در سمت شمال که ارتفاع کوه کمتر بوده بقیای دیوار عریض و محکم، از جنس سنگ لاشه به همراه ملات و برج‌‌های نیم استوانه دیده می‌شود. قلعه قمچقای حدود 5000 متر مربع مساحت دارد و ارتفاع دیواره‌های آن به 200 متر می‌رسد و دارای آب انبارهای متعددی است که عمق برخی از آن‌ها به 1.40 متر می‌رسد که در دل سنگ کنده شده‌ و توسط تونل‌هایی به هم راه دارند.

پناهگاه زیرزمینی آن با عمق ۴۱ پله به صورت تونلی از سنگ کنده شده و به زیر قلعه هدایت می‌شود. این قلعه از نظر تاریخی بسیار اهمیت دارد و در دوره‌های گوناگون توسط اقوام مختلفی استفاده می‌شده است. با توجه به آثار به دست آمده و شبیه بودن معماری و سبک ساخت این قلعه به تخت سلیمان و آتشکده آذرگشسب، احتمالا این بنا متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد بوده و در دوره مانایی، مادها، پارت‌ها و ساسانیان کاربرد داشته است. هم زمان با محاصره آتشکده آذر گشسب در تخت سلیمان به وسیله هراکیلوس امپراتور روم، این قلعه هم تخریب شده است.

براساس بررسی‌های انجام شده توسط دکتر رضا مرادی غیاث آبادی و دکتر محمود کردوانی، مشخص شده که بنای اولیه قلعه قمچقای مربوط به سده‌های ۲۱ تا ۲۵ قبل از میلاد است و بیش از ۴۰۰۰ سال قدمت دارد. کتیبه‌ای با نقش هیروگلیف و به خط هیراتیک در نزدیکی قلعه کشف شده که این نظر را ثابت می‌کند و با توجه به این که این خط توسط سومریان اختراع شده تصور می‌شود که قلعه و کتیبه متعلق به دوران سومریان است. در نظر داشته باشید دسترسی به این قلعه کمی دشوار است و برای بازدید از آن نیاز به راهنما دارید.