مجسمه هرکول بیستون
تندیس هرکول، یک اثر هنری تاریخی است که در مجاورت جاده ابریشم، یکی از مهم‌ترین مسیرهای تجاری باستان، در نزدیکی شهر کرمانشاه و در دل محوطه تاریخی بیستون جای گرفته است. این تندیس باستانی که از سنگ تراشیده شده، به دوره اشکانی-سلوکی تعلق دارد و نشان‌دهنده مهارت و هنر بلندپایه مردم این سرزمین در آن دوران است. تندیس هرکول در زیر سایه‌ی کوهستان پراو، بخشی از سلسله کوه‌های زاگرس، و در میان قله‌های بلند و دیدنی این کوهستان قرار دارد، از جمله قله پراو و قله بیستون که به زیبایی خاصی به این اثر تاریخی افزوده‌اند.
نقش برجسته هرکول در سایت تاریخی بیستون که به دوران اشکانی-سلوکی بازمی‌گردد، تصویری استثنایی از این قهرمان اسطوره‌ای را ارائه می‌دهد. این اثر هنری با قرارگیری بر روی سکویی ۲.۲۰ متری و در معرض دید عموم، جلوه‌ای خیره‌کننده از مهارت و دقت هنرمندان دوران باستان را به نمایش می‌گذارد. هرکول با تکیه بر آرنج و پوست شیر، در حالی که پیاله‌ای در دست دارد، نمادی از قدرت و همزمان، آرامش و تفکر است. نقوش و کتیبه‌های یونانی قدیم پشت مجسمه، اطلاعات ارزشمندی را درباره تاریخ و فرهنگ منطقه ارائه می‌دهند و نشان‌دهنده تأثیرپذیری فرهنگ‌های مختلف بر یکدیگر هستند. این اثر نه تنها به عنوان یک شاهکار هنری، بلکه به عنوان یک سند تاریخی مهم، اهمیت فراوانی دارد و نمادی از تداوم فرهنگ و هنر در طول تاریخ است.
تصویر هرکول در نقش برجسته بیستون، گویای تعامل فرهنگی عمیق میان تمدن‌های ایران باستان و یونان-روم است. هرکول یا هراکلس، به عنوان یک قهرمان اسطوره‌ای و فرزند زئوس و آلکمنه، در ادبیات و هنر یونان و روم باستان جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان نمادی از قدرت و شجاعت شناخته می‌شود. از طرف دیگر، تعبیر برخی از محققین مبنی بر ارتباط این مجسمه با «ورثرغنه» خدای جنگاوری ایران باستان، نشان‌دهنده این امکان است که این اثر هنری ممکن است بر اساس الگوهای محلی و با تأثیرپذیری از اساطیر ایرانی خلق شده باشد.
مجسمه هرکول در بیستون، یکی از گنجینه‌های باستانی ایران، دو بار سرقت‌رفته است اما هر دو بار بازیابی شده‌است. مسئولان تصمیم به نگهداری سر اصلی در گنجینه میراث فرهنگی گرفته و به جای آن، یک سر جدید از سنگ آهک ساخته و نصب کرده‌اند. تصاویر قدیمی از مجسمه تفاوت‌ها را نشان می‌دهد و این تندیس با ارتفاع ۱۴۷ سانتی‌متر، همچنان به عنوان نمادی از تاریخ ایران مورد توجه است.
در اطراف مجسمه هرکول در بیستون، جاهای دیدنی متعددی وجود دارد، از جمله غار بیستون با شواهدی از حضور انسان‌های اولیه، مجموعه تاریخی بیستون که مسیری پر رفت و آمد در دوران باستان بوده، فرهاد تراش که با داستان شیرین و فرهاد گره خورده، و طاق بستان با نقوش برجسته و کتیبه‌های ساسانی که در کنار جاده ابریشم و در محیطی زیبا قرار دارد.
