مسجد جامع سبزوار
مسجد جامع سبزوار، که در خیابان بیهق واقع شده، از قدیمیترین بناهای مذهبی این شهر به شمار میرود و در دوره سربداران بنا شده است. این مسجد، که بر روی زمینی به مساحت چهار هزار متر مربع احداث شده، دارای ایوانهای قبله و شمالی، صحن، شبستان و رواق است. شبستانها با طاقهای ضربی بلند، در دو طرف ایوان جنوبی قرار دارند. بخش شرقی ایوان شمالی نیز حاوی کتیبههای سنگنوشته از دوران صفویه با تاریخهای ۹۷۹ و ۱۱۳۶ هجری است که مرتبط با مراعات سکنه سبزوار و دستوری از شاه طهماسب صفوی میباشد.
تزئینات اصلی این مسجد از کاشی هفت رنگ و کاشیکاری خشتی تشکیل شده و نمایانگر ویژگیهای معماری سده هشتم هجری است. در دوره رضاشاه، بعد از تغییراتی در ساختار شهر، سردر مسجد تخریب شد و در ادامه توسط معمار سید محمد اشراقی بازسازی گردید. مسجد جامع سبزوار با ویژگیهای منحصر به فرد خود، نمونهای خیرهکننده از هنر و معماری اسلامی است. از جمله ویژگیهای برجسته آن، استفادهی محدود از تزئینات و دکوراسیون است. در این بنا، آجر به عنوان ماده اصلی و پوششی به کار رفته، به طوری که ایوان شمالی مسجد کاملاً با آجر ساخته شده است. این سادگی و پرهیز از تزئینات اضافی، بنا را به نوعی پردیاز و زیبا نشان میدهد.
خواجه علی موید، یکی از امیران حکومت سربداران، با دقت و بصیرت خود، دستور ساخت مسجد را به گونهای صادر کرد که این مسجد از دو دروازهی مهم شهر یعنی دروازه عراق و دروازه مشهد، قابل مشاهده است. علاوه بر این، به دلیل استفاده از کاشیهای هفترنگ در تزئینات محدوده، این مسجد به نام "مسجد هفت رنگ" نیز شهرت یافته است. از جمله نکات معماری برجسته در این مسجد، تطابق آن با اقلیم کویری سبزوار است. ایوانهای مسجد با دهانههای بزرگ و رفیع، باد ملایم شمالی را وارد محوطه میکنند. این باد با گذر از روی حوض مرکزی مسجد، خنکی و طراوت خاصی را به فضای نمازگزاران هدیه میدهد.
