مسجد جامع عتیق شیراز

از وسیع‌ ترین و زیباترین مساجد جهان می توان مسجد جامع عتیق شیراز را نام برد که مسجد جمعه، مسجد الاقصی، مسجد آدینه و مسجد جامع نیز خوانده می شود، و در همسایگی حرم شاهچراغ قرار دارد. ساخت این بنا مربوط به دوران حکومت عمرولیث صفاری، دومین فرمانروای سلسله‌ صفاریان می باشد، همچنین مطابق شواهد این مسجد روی بقایای عبادتگاهی قدیمی که مربوط به دوره‌ پیش از اسلام بوده، احداث شده است. مسجد آدینه  بارها در زمان اتابکان، در زمان سلطان ابراهیم میرزا پسر شاهرخ گورکانی، در دوره صفویه و در سال ۱۳۱۵ توسط همکاری اداره باستانشناسی شیراز مرمت شده است.

شاه اسحق اینجو در سال ۷۵۲ هجری قمری ساختمانی به نام خدایخانه یا دارالمصحف در میان مسجد و حدود یک متر بالاتر از سطح آن بنا کرد. عمارت چهارگوش سنگی که ستون‌های مدور با کتیبه‌هایی قدیمی در اطراف آن وجود دارند و مکان نگهداری قرآن مجید و مکان تلاوت آن بوده‌ و برای کاتبان و حافظان قرآن ساخته شده است. کتیبه‌ های موجود در بنا  که اشعار عربی به خط ثلث روی آنها نوشته شده ارزش تاریخی و مذهبی بسیاری دارند.  ساختمان خدایخانه  دو بخش دارد؛ یکی ایوان‌ های آن که ۱۲ متر طول و ۱۰ متر عرض دارند و دیگری اتاقی که در وسط آن قرار گرفته و دارای ۸ متر طول و ۶ متر عرض است.

مسجد جامع عتیق شیراز 6 در ورودی دارد و هریک در موارد  مختلف مذهبی، اجتماعی و سیاسی کاربرد دارند. سر در ورودی شمالی با طاق بلند مروارید، ایوان و شبستان کوچ ، مقرنس‌های بی نظیر، گلدسته‌های بلند و چهار کتیبه کاشی که نام دوازده امام معصوم روی آن ثبت شده جذابیت ویژه‌ای دارد. ضلع جنوبی مسجد شامل طاق جنوبی با کتیبه‌هایی با خط نسخ و ثلث است که پس از تعمیرات صورت گرفته روی آن تزئینات منحصر به فرد ی وجود دارد. امکان بازدید از مسجد عتیق در ساعات اقامه نماز وجود دارد.