معبد داش کسن

معبد داش‌کسن یا همان معبد اژدها در استان زنجان، یکی از بناهای تاریخی ایران است که جذبه‌های خاصی برای تاریخ‌دانان و علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن‌های باستانی دارد. واقع در نزدیکی روستای ویر و نزدیک شهر سلطانیه، این معبد صخره‌ای تاریخی با نقوش برجسته‌ی اژدهاش بی‌نظیر است. چنین نقوشی نشان‌دهنده تأثیرات فرهنگی شرق دور مانند چین و مغولستان در زمان حکومت ایلخانان است. این نقوش از معدود نمونه‌های نقوش اژدها در ایران محسوب می‌شوند. اگرچه بیشتر تحقیقات نشان‌دهنده‌ی این است که این بنا مربوط به دوران ایلخانان است، اما برخی باور دارند که این مکان قدمتی به دوران‌های پیش از اسلام دارد و تنها نقوش برخی از قسمت‌های آن در دوران ایلخانان افزوده شده‌اند.

معبد داش کسن، که به معنای سنگ تراشیده در زبان ترکی است، یک پیکره هنری و تاریخی است که نشان‌دهنده‌ی ترکیب دو فرهنگ بزرگ و تاریخی است: فرهنگ ایرانی و چینی. اژدها، که در فرهنگ ایرانی قدیم نمادی از ظلم و جور بود، پس از تأثیرات فرهنگی خارجی، به نمادی مثبت از قوت و محافظت تبدیل شد. همین ترکیب معماری چینی با سبک ایرانی در ساختار معبد، آن را به یکی از منحصربه‌فردترین بناهای تاریخی کشور مبدل کرده‌است. بسیاری از بازدیدکنندگان با دیدن این اثر هنری متفاوت، آن را به نام چین در ایران معرفی می‌کنند که نمایانگر زیبایی‌ها و خصوصیات خاص این مکان است.

معبد داش کسن با پلان مستطیلی خود به مساحت تقریبی 5,000 متر مربع در قلب کوه‌ها قرار دارد. تراشیده‌شدن بخش‌هایی از کوه به منظور ایجاد بخش‌های مختلف معبد، هنر حکاکی دیرینه را نمایان می‌کند. اما معماری اصلی و شکل طراحی اولیه معبد با گذشت زمان و از بین رفتن قسمت‌هایی از آن، کاملاً شناخته نشده است. از تکه‌های باقی‌مانده از این مکان با ارزش تاریخی، قطعاتی از سنگ‌ها است که در شیشه‌هایی به نمایش گذاشته شده‌اند. سه طاقچه در دو سمت غربی و شرقی معبد، با مقرنس‌های هنری و طراحی‌های اسلیمی که نشان‌دهنده هویت فرهنگی ایرانی است، جلوه خاصی به معبد داده‌اند. طراحی این نقوش و حکاکی‌ها احتمالاً تحت تاثیر فرهنگ و تمدن ایران در قرون وسطی قرار گرفته است.