معدن فیروزه نیشابور

معدن فیروزه نیشابور یکی از برجسته‌ترین و قدیمی‌ترین معدن‌های فیروزه در غرب آسیا محسوب می‌شود و در 35 کیلومتری شمال غربی نیشابور قرار دارد. این معدن منبعی غنی از فیروزه‌های آبی و سبز است که فیروزه آبی آن به‌ویژه از مرغوب‌ترین و گران‌بهاترین موارد است. این معدن با ذخیره‌ای بالغ بر ۹ هزار تن، یکی از کهن‌ترین معادن جهان است و از ۲۰۰۰ سال قبل در آن استخراج انجام می‌شود. محصولات این معدن در موزه‌های بین‌المللی همچون موزه لندن و موزه زمین‌شناسی تهران نگهداری می‌شوند.

منطقه معدن فیروزه در نیشابور با ژئولوژی منحصر به فردی برخوردار است. این کوه‌ها از آهک‌های نومولیت دار به همراه ماسه‌سنگ و اسلیت ساخته شده‌اند، که ذخایر گچ و نمک درون آن‌ها وجود دارد. برخی از این ذخایر هم‌اکنون در حال استخراج است. این منطقه نیز شاهد نفوذ مواد آتشفشانی از دوره سنوزوئیک با اصلی‌ترین سنگ آن، تراکیت های پورفیزی است. استخراج فیروزه از این معدن به دو شیوه، خاکی و کوهی انجام می‌شود. در حال حاضر بیشتر استخراج در قسمت کوهی صورت می‌پذیرد که فیروزه به سنگ‌های گانگ (باطله) متصل است و برای جداسازی آن، باید سنگ‌ها شکسته شوند. معدن خاکی نیز در نتیجه فرسایش و حمل و نقل طبیعی سنگ‌های حاوی فیروزه ایجاد می‌شود.

فیروزه‌های نیشابور بر اساس ویژگی‌ها و طرح‌ها به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند. فیروزه‌های خاکی با رنگ‌های زیبا و مرغوبیت بیشتری شناخته می‌شوند. در کنار آن، فیروزه عجمی با طرح‌های منحصر به فرد، فیروزه شجری با الگوهای شبیه به شاخه‌ها و چغاله با ظاهر خاص خود، جزو معروف‌ترین و محبوب‌ترین انواع فیروزه‌های نیشابوری هستند. فیروزه، سنگی با ارزش و محبوب در فرهنگ ایرانی است، که به‌خاطر خواص درمانی روحی و روانی آن مورد توجه قرار گرفته است. معدن فیروزه نیشابور یکی از برترین منابع جهانی فیروزه است و فیروزه‌های با کیفیتی از آن استخراج می‌شود که در بازارهای جهانی مورد توجه قرار دارد.