رختشویخانه زنجان، یک بنای تاریخی موجود در مرکز بافت قدیمی شهر زنجان است و در محله بابا جامال چوقوری قرار دارد. این مکان را از طریق خیابان سعدی و کوچه فرهنگ میتوانید دسترسی پیدا کنید. بنایی است که در سال ١٣٠٧ خورشیدی با دستور علی اکبر توفیقی، شهردار آن زمان زنجان، به منظور فراهم کردن یک فضای مناسب برای شست و شوی لباس توسط بانوان در فصول سرد سال احداث شده است.
در دل شهر زنجان، علی اکبر توفیقی، شهردار پرآوازه آن زمان، در سال ١٣٠٧ خورشیدی یعنی ۱۳۴۷ هجری قمری، با نظری درخشان، زمینی را برای احداث رختشویخانه انتخاب و خریداری کرد. مکانی که به دلیل پایین بودن ارتفاع، امکان استفاده از هرزآبها و آب معطر قنات قلعهچی حاجی میربهاالدین را فراهم میآورد. این اثر بیبدیل توسط دو برادر هنرمند، مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنایی، با مهارت و دقت به وجود آمد؛ اکبر زیباییهای معماری را به خوبی به تصویر کشید و اسماعیل با دستهای هنرمندانهاش آن را به واقعیت پیوست.
رختشویخانه با ابعادی به طول ۱۷ متر، عرض ۵.۱ متر و ارتفاع ۸ متر، یکی از اثار تاریخی زنجان است. دیوارهای داخلی آن تا ارتفاع چهار متر طراحی شدهاند تا بتوانند آب را تا همین ارتفاع نگه دارند، با ظرفیت گنجایشی تا ۷۴۰ مترمکعب. بخشی از این فضای مخزن به عنوان تراس ساخته شده که از آن میتوان به فضای شست و شوی رخت نگاه کرد و کامل مشاهده نمود.
رختشویخانه زنجان یکی از یادگارهای تاریخی شهر است که در گذشته به عنوان مکانی مخصوص شست و شوی رخت زنان خدمت میکرد، و با توجه به طراحی منحصر به فرد و سرپوشیده آن، امنیت و آسایش زنان را تأمین میکرد. چنین استفادهای از یک بنا در جهان نادر و کمنظیر است. امروزه، این بنا پس از مرمت، به عنوان موزه مردمشناسی بازگشایی شده و در آن اجسامی از وسایل روزمره، لباسها، زیورآلات و تصاویر زنان در حال شستوشو نمایش داده میشود.