کلیسای سنت استپانوس
بخشی که در برنامه سفر به تبریز و آذربایجان شرقی جزو انتخاب های گردشگران بسیاری می باشد، کلیسای سنت استپانوس دومین کلیسای مهم ارمنی های ایران است که مورد احترام تمام مسیحیان و دیگر ادیان بعد از قره کلیسا می باشد و در ۳ کیلومتری کرانه جنوبی رودخانه ارس در قزل وانک جای دارد. نام بنا از سنت استپانوس یا سنت استفان اولین شهید راه مسیحیت که در اورشلیم توسط یهودیان سنگسار شده بود گرفته شده است. در دوران صفویه بنا که به علت زلزله خسارت دیده بود مورد بازسازی قرار گرفت. در سال ۱۳۸۴ نیز مرمتی در بنا اتفاق افتاده و طبق شواهد تاریخی بقایای استخوانی حواریون و قدیسان مسیح از میان دو طاق کلیسا کشف شدند.
کلیسای استپانوس شامل سه بخش اصلی صحن کلیسا و گنبد ۱۶ ضلعی، برج ناقوس و اجاق دانیال است. در یک روز از سال ارمنیان بیشماری برای زیارت، مراسم و مناسک خاص خود به این مکان می آیند. کلیسای سنت استپانوس محل عبادت مسیحیان و مکان اجتماع هنرمندان، دانشمندان و محل آموزش و تعلیم و تربیت کشیشان و راهبان مسیحی و یکی از مراکز خوش نویسی ارمنی است. تعداد زیادی از کتاب های نوشته شده در این کلیسا در کتابخانه های جمهوری ارمنستان و ایتالیا حفظ شده است. این کلیسا در فضایی سرسبز و در میان درختان مرتفع واقع شده و بنای آن استوانه ای است و گنبد مخروطی شکل دارد.
نقش برجسته های سنگسار شدن استپانوس مقدس در ضلع شرقی، مصلوب شدن حضرت مسیح در ضلع غربی و عروج حضرت مسیح روی قسمت بیرونی دیوارهای کلیسای سنت استپانوس حک شده است، همچنین نمای دیوارها توسط حجاری و مقرنس کاری پوشیده شده است. موزه کلیسای سنت استپانوس دو بخش اصلی و جنبی و دو ورودی دارد. بخش اصلی معرف آثاری همچون کتیبه ها و تصاویری از مکاتبات تاریخی به دست آمده از محیط کلیسا است و بخش جنبی موزه نیز کلیساهای تاریخی ارامنه ایران را در قالب ماکت و تصاویر به نمایش گذاشته است. دیدنی های ، قره کلیسا، کلیسای زور زور، کلیسای گودرک مقدس ،کلیسای چوپان و آبشار آسیاب خرابه اطراف کلیسای سنت قرار گرفته اند و بازدید از آنها خالی از لطف نیست.
