گنبد سلطانیه زنجان

گنبد سلطانیه، آرامگاه سلطان محمد خدابنده یا همان اُلجایتو، هشتمین حاکم دودمان مغولی در ایران، به حساب می‌آید. این اثر هنری در قرن 14 میلادی، بین سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲، زیر نظارت رشیدالدین فضل‌الله همدانی و به فرمان سلطان محمد خدابنده در شهر سلطانیه، پایتخت ایلخانیان، ساخته شد. این بنای معماری با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی و ایرانی است و در میان گنبدهای بزرگ جهان، پس از گنبد کلیسای جامع فلورانس، به عنوان دومین گنبد بزرگ آجری شناخته شده است. در حالی که گنبد مسجد ایاصوفیه در استانبول در رتبه سوم قرار دارد. گنبد سلطانیه با ویژگی‌های خاص خود، نه تنها بزرگترین گنبد در ایران بلکه نخستین نمونه گنبد دو پوسته در جهان است. همچنین، با رنگ فیروزه‌ای برجسته و ارتفاع چشم‌گیر خود، حتی از فاصله‌های دور نیز قابل مشاهده است.

گنبد سلطانیه با ویژگی‌های معماری منحصر به فرد خود، جلوه‌ای متمایز و هنری دارد. اگرچه نقاط اصلی همکف بنا مستطیلی است، اما استفاده فراوان از عدد هشت در معماری آن بلافاصله نگاه شما را جلب می‌کند. هشت ضلع، هشت مناره و هشت ایوان به همراه تعداد زیادی از جزئیات دیگر، عمق فرهنگی و معنویتی ویژه‌ای به این مکان می‌بخشد. برخی از متخصصان معتقدند که استفاده از عدد هشت به دلیل مزایای فیزیکی و مهندسی، مانند مقاومت در برابر زلزله یا عملکرد به عنوان یک ساعت آفتابی است. ولی در میان مردم و پژوهش‌گران، فرضیه‌های دیگری نیز وجود دارد که این عدد را به مفاهیم مذهبی و معنوی، مانند هشت در بهشت، مرتبط می‌کنند. 

گنبد سلطانیه، یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است که چندین بخش مهم دارد. در ساخت آن از خاک نجف و کربلا بهره برده شده و تربت خانه، که در ضلع جنوبی قرار دارد، محراب مجموعه را در بر می‌گیرد. این تربت خانه پس از تکمیل گنبد به بنا افزوده شده است. سردابه، فضایی زیرین است که در آن، ایلخانیان مردگان خود را به همراه زیورآلات آنان می‌سپردند. گنبد اصلی بنا نخستین نمونه گنبد دو پوسته در جهان است با ارتفاعی حدود ۵۰ متر. همچنین، مناره‌های زیبایی روی گنبد وجود دارد که بیشتر آن‌ها اکنون وجود ندارند. در نهایت، موزه‌ای نیز در مجموعه وجود دارد که آثار تاریخی منطقه را نمایش می‌دهد.

امکانات رفاهی در اطراف گنبد سلطانیه محدود است. برخی از امکانات پایه مانند نمازخانه و سرویس بهداشتی وجود دارند، اما امکانات پارکینگ رسمی یافت نمی‌شود و باید در خیابان‌های اطراف جایی برای پارک وسیله نقلیه‌تان جستجو کنید. سلطانیه یک شهر با آب و هوای سرد در مرکزی ایران است. با زمستان‌های برفی و یخبندان و تابستان‌های خنک و دلپذیر. برای بازدید از گنبد سلطانیه، ماه‌های اردیبهشت تا مرداد بهترین زمان هستند. پاییز نیز با طبیعت زیبای خود ممکن است جذاب باشد، اما سفر به این منطقه در زمستان به دلیل سرما و وضعیت لغزنده جاده‌ها توصیه نمی‌شود.