بازار بیرجند به عنوان قدیمیترین بازار شهر شناخته میشود. به دلیل موقعیت استراتژیک بیرجند در مسیر تجاری به کشورهای همسایه، این شهر به مرکز تجاری برای تاجران هندی تبدیل شد که ادویههای خود را میفروختند. افزایش ترافیک تجاری منجر به ساخت کاروانسراهای زیادی در اطراف بازار شد. اکثر این سازهها، که بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارند، همچنان دوام آوردهاند و در بازار قابل مشاهدهاند. بازار بیرجند در گذشته مکانی برای خرید و فروش محصولات محلی نظیر زعفران، گلیم و کالاهای دیگر بوده است. واقع شدن نزدیک مرزهای پاکستان، افغانستان و هندوستان در گذشته باعث محبوبیت ویژهای برای این بازار شد و آن را به یکی از بازارهای کلیدی منطقه و شرق ایران تبدیل کرد.
در بازار بیرجند، ۱۶ کاروانسرا وجود داشته که مکانهایی بودهاند برای استراحت و تجارت تاجران. برخی از معروفترین آنها عبارتاند از چارتختیها، محسنزاده، ملا محمد مودی و خرازی. برخی از این کاروانسراها فقط برای اقامت تاجران و مسافران استفاده میشدند، در حالی که تعدادی از آنها در فعالیتهای تجاری شهر نقش داشتند. در بازار تاریخی بیرجند، دو کاروانسرا سنی بیش از ۳۰۰ سال دارند. این مکانها یادآور مراکز تجاری کهنه و دفاتر کاری تاجران است. کوچههای باریک و معماری سنتی این بازار، اصالت و ریشههای عمیق تاریخی این مکان را نشان میدهد. بازار بیرجند به واسطه وسعتش به چندین بازارچه کوچکتر تقسیم شده است. هر بازارچه تخصصی دارد و محصولات خاصی را به فروش میرساند. چنین تقسیمبندیای سفر به بازار را برای خریداران سادهتر میکند. هرچند که در گذشته ۲۵ بازارچه وجود داشت، اما اکنون تنها تعداد معدودی از آنها فعالیت میکنند.
بیرجند با میراثهای فرهنگی و تاریخی خود، پذیرای گردشگران زیادی است. بازار تاریخی بیرجند در قلب شهر قرار گرفته و از موقعیت مناسبی برخوردار است، بهخصوص با فاصله کمی که با سایر جاذبههای تاریخی شهر دارد. باغ اکبریه یکی از باغهای زیبا و قدیمی شهر است که از دوره قاجار باقیمانده است. در نزدیکی آن، عمارت کلاه فرنگی با طراحی متمایز و تاریخی از دوران زندیه و قاجار واقع شده است. باغ امیر آباد همچنین به دلیل معماری خاص قاجاری خود، امروزه مورد استفاده موزه، کتابخانه و اماکن تفریحی قرار گرفته است. نهایتاً، بند دره به عنوان یکی از سدهای تاریخی بیرجند، ساخته شده در زمان قاجار، شاهدی بر تکنولوژی و مهندسی آن دوران است.