بازار زنجان یکی از جاذبههای گردشگری و تاریخی این شهر است که نمایانگر فرهنگ، تاریخ و هنر معماری مردم این منطقه است. بازار با ساختاری ممتد و طولانی، نه تنها به عنوان مرکز تجاری و اقتصادی ولی همچنین به عنوان محل اجتماعی و فرهنگی نیز در خدمت مردم زنجان قرار دارد. با توجه به ساختار طولانی این بازار، آن را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کردهاند. در طول تاریخ، این بازار به دلیل اهمیتی که داشته، دست کم در دو مرحله مهم ساخت و توسعه یافته و تعدادی از سازههای مذهبی و فرهنگی مانند مساجد، سراها و گرمابهها نیز در مجاورت آن ساخته شدهاند.
بازار زنجان به عنوان یکی از شاهکارهای معماری دوره قاجار است، نشاندهندهی تکنیکها و سبکهای آن دوره است. استفاده از طاقها و قوسهای مختلف، نظیر هلالی و جناغی، و آجرچینیهای هندسی خاص در راستهها، نمونههایی از هنر برجسته این دوره هستند. کاشیکاری با رنگها و طرحهای قاجاری، ویژگی دیگری است که زیبایی و ظرافت این بازار را چند برابر میکند. این ویژگیها و تکنیکها در مساجد تاریخی زنجان، به خصوص مسجد جامع، به اوج خود رسیدهاند.
بازار زنجان به چندین راسته فعالیت تجاری و صنعتی تقسیم میشود، از جمله: زرگران، کفاشان، بزازان و سراجان. در زمانهای قدیم، کاروانسراها مکانهای مهمی برای تجارت و معاملهگران بودند. از معروفترین آنها در این بازار، کاروانسرای حاج علی قلی و کاروانسرای حاج کربلایی علی است.
بازار زنجان در تمام فصلها پر از حال و هوای خاص خود است. چه زمستان باشد و چه تابستان، جمعیت و پررونقی آن کاهش نمییابد. اگر به دنبال آب و هوای خنکتر هستید، فصلهای گرم را برای بازدید انتخاب کنید، ولی نگران سرما یا گرما در داخل بازار نباشید؛ معماری بازار طراحی شده است تا محیط داخلی را در مقابل تغییرات آب و هوایی محافظت کند.