تخت جمشید

تخت جمشید یا پارسه در استان  فارس، جایی در ۱۰ کیلومتری شمال مرودشت و ۶۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز قرار گرفته است و یکی از شهرهای باستانی ایران به شمار می رود. در این شهر باستانی کاخی به نام تخت جمشید وجود دارد. این بنا درسال ۵۱۸ پیش از میلاد پایتخت باشکوه پادشاهی ایران در زمان امپراتوری هخامنشیان بوده‌است و قدمت آن به دوران پادشاهی داریوش اول باز می‌گردد و در دوره‌های بعد، خصوصا در دوران پادشاهی خشایارشا و اردشیر اول بسط و گسترش یافت. نخستین کاخ در شهر باستانی تخت جمشید کاخی مخصوص داریوش بوده است و نام آن، کاخ تچر یا تچرا به معنای کاخ زمستانی است. 

تالار مرکزی این کاخ با ستون‌هایی در سه ردیف بنا شده و اطراف آن را اتاق‌هایی در بر گرفته است. کاخ صدستون یا تالارتخت دومین کاخ بزرگ در محوطه این مکان می باشد. این کاخ را به‌ دلیل وجود ۱۰۰ ستون در تالار مرکزی آن به این نام می‌شناسند و در قسمت شرقی حیاط کاخ آپادانا قرار دارد. در جنوبی‌ترین و البته مرتفع‌ترین قسمت از صفه‌ تخت جمشید، کاخی به نام هدیش را می‌توان پیدا کرد که مخصوص خشایارشا بوده است. یکی از تماشایی‌ ترین کاخ‌های تخت‌جمشید، دروازه ملل پارس است. در حقیقت کاخی کوچک بوده است که در آن دوران، نمایندگان اقوام ایرانی، ابتدا به آنجا وارد می‌شدند و سپس به سوی کاخ‌های بار می‌رفتند. این بنا چهار ستون بلند و مرتفع و دیوارهای خشتی پهن دارد.

بسیاری از آگاهی‌های موجود که در مورد پیشینهٔ هخامنشیان و فرهنگ آن‌ها در دسترس است به خاطر سنگ‌ نوشته‌ها و گِل نوشته‌هایی می باشد که بر روی دیواره‌ها و لوحه‌های این کاخ حکاکی شده‌است. در سال‌های اخیر به‌ دلیل آسیب‌های زیادی که به این بنا وارد شده بود، بارها این محوطه را مرمت کرده‌اند.  یکی از معروف‌ترین سازه‌های باقی مانده در منطقه تخت جمشید، ستون‌ها و سر ستون‌های کشف شده در این مکان هستند که سندی بر عظمت بناهایی می باشند که امروزه از میان رفته‌اند. اطراف تخت جمشید نیز مانند این منطقه، آثار و بناهایی  بسیار زیبا و پراهمیت از دوران پادشاهی هخامنشیان و دیگر پادشاهی‌های دوران ایران باستان، به‌خصوص دوره ساسانیان دارند.