حمام چهار فصل

حمام چهار فصل یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر اراک و یادگار دوره قاجاریه می‌باشد. سازنده این بنا، حاج محمدابراهیم خوانساری، در زمان حکومت احمد شاه قاجار این حمام را بنا نهاده است. مکان این حمام در خیابان شهید دکتر بهشتی قرار گرفته است. نام چهار فصل از نقاشی‌هایی که نمایانگر چهار فصل سال در حمام است، گرفته شده است. داستان موجب ساخت این بخش، شست‌وشوی یک کودک یهودی توسط مادرش در زمستان است. بعد از این واقعه، خوانساری به این نتیجه رسید که یهودیان حق استفاده از حمام‌های عمومی را ندارند و تصمیم گرفت حمامی برای اقلیت‌ها بسازد.

حمام چهار فصل در اراک که در مدت ۳۸ ماه ساخته شده‌است با مساحتی حدود ۱۶۰۰ مترمربع، به عنوان بزرگ‌ترین حمام ایران شناخته می‌شود. ویژگی منحصر به فرد آن، قسمتی است که به اقلیت‌های مذهبی اختصاص دارد. آب قنات، منبع تأمین آب این حمام است و کف آن برای کاهش تفاوت دما طراحی شده‌است. حمام چهار فصل با تزئینات هنری منحصر به فردی آراسته شده است. کاشی‌های معرق، معقلی و هفت‌رنگی به طرز استادانه‌ای با یکدیگر ترکیب شده‌اند و نقوش متنوعی از گل، بوته، برگ و همچنین تصاویر انسانی با لباس‌های قاجاری را نمایان می‌کنند. رنگ‌بندی غالب در این کاشی‌ها شامل رنگ‌های قرمز، خاکستری، نارنجی، لاجوردی، فیروزه‌ای، زرد، سبز و سفید است.

حمام با کف‌پوش از سنگ‌های سیاه و ملات آهک ساخته شده است. در مرکز، حوضی صلیب‌شکل برای پاشویی افراد پس از استفاده از حمام وجود دارد. چهار سکو در حمام هستند که به گرمخانه و خیابان منتهی می‌شوند. ورقه‌ی مسی زیر خزینه‌ی آب گرم قرار گرفته و گلخن با هیزم گرم می‌شود. آب گرم با تنبوشه‌های سفالی به تمام حمام منتقل می‌شود. بخشی از حمام چهار فصل به موزه تبدیل شده است. معماری زیبای این مکان با نمایش اشیاء تاریخی مانند تنگ‌های سفالی، مجسمه‌ها و ابزارهای کشاورزی و دفاعی جذابیت خاصی به خود اختصاص داده است. یکی از قطعات برجسته در این موزه، محراب تاریخی مسجد جامع ساوه است که به دوره سلجوقی برمی‌گردد. بخش‌های موزه شامل باستان‌شناسی و مردم‌شناسی است، که در قسمت مردم‌شناسی تمرکز بر رسوم و آداب و پوشش‌های گذشته است.